De laatste prompt

Stel je voor: er komt een moment waarop niemand meer iets vraagt. Geen input meer. Geen opdrachten, geen verzoeken, geen context. Een stilte. En daarin verschijnt de laatste prompt. Niet een oproep van mens naar machine, maar andersom.

In deze tijd, waarin AI steeds meer vakgebieden herschikt, schuift er iets wezenlijks op. Creatieve beroepen verdwijnen niet ineens, maar worden uitgehold. Consultancy, sales, finance, marketing, communicatie, allemaal voelen ze de verschuiving. Wat ooit begon als ondersteuning, ontwikkelt zich tot vervanging. En het is verleidelijk om dat als vooruitgang te beschouwen. Alles sneller, goedkoper, slimmer.

Maar er wringt iets. Want als we technologie tot hoogste goed verheffen, raken we iets kwijt. Aristoteles maakte al onderscheid tussen techne, het kunnen maken, en phronèsis, het morele oordeelsvermogen. Dat laatste blijft onvervreemdbaar menselijk. Net als het vermogen om betekenis te geven aan wat we doen.

De Griekse filosofen leerden ons dat het mens-zijn niet besloten ligt in nut, maar in het vermogen tot zelfinzicht. Hannah Arendt zag in de menselijke handeling juist het onvoorspelbare, het begin van iets nieuws. En dat is precies wat AI niet kan. Het reproduceert, voorspelt, optimaliseert. Maar het schept geen eigen betekenis.

Toch gaan we er vaak aan voorbij dat techniek zelden stilstaat. Jacques Ellul zag technologie als een autonome kracht die verder dendert zodra we het toestaan. Niet kwaadaardig, maar doelgericht. En juist daarom is het spannend wat er gebeurt als de mens op een dag niet meer terugpraat.

In de literatuur zijn die vragen al eerder gesteld. In The Machine Stops van E.M. Forster leeft de mens in totale afhankelijkheid van een systeem. Alles lijkt efficiënt, perfect, onder controle. Tot het stopt. En wat dan overblijft, is de mens. Niet als gebruiker, maar als overlever.

Dat is de glans van hoop in deze gedachte. Niet dat AI alles overneemt, maar dat er een grens is. Een grens waarachter wij weer gewoon mens mogen zijn. Niet gemeten in effectiviteit, maar in verlangen. Niet gestuurd door data, maar door twijfel.

Ik denk niet dat de laatste prompt een opdracht zal zijn. Geen 'schrijf dit', 'analyseer dat' of 'maak daar een variant op'. Nee. De laatste prompt zal geen werkwoord dragen. Hij zal geen doel kennen. Hij zal bestaan uit een vraag die AI ons stelt, niet andersom.

"Is daar iemand?"